Yeterli ve dengeli beslenme nedir ?

Beslenme ve diyet denince; hemen aklımıza kilo verme, kilo alma, hastalıklarda beslenme gelir. Ama bunlardan daha önemli olan yeterli ve dengeli beslenmeye çalışmaktır.Ki zaten böyle bir günlük beslenmesi olan kişinin bu tür sorunları da olmayacaktır.
Beslenme;İnsanın büyümesi ve gelişmesi (anne karnında ve daha sonra) sağlıklı üretken olarak yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan besinlerin alınmasıdır. Sağlıklı büyüme ve gelişme ve özellikle zeka gelişimi için yeterli ve dengeli beslenme şarttır.Beslenme dokuların yenilenmesini ve bağışıklık sisteminin sağlıklı olarak çalışmasını sağlar.Yetersiz ve dengesiz beslenme vücut direncini azalttığında hastalıklara yakalanma olasılığı artmakta ve hastalıklar ağır seyretmektedir. İş yaşamında verimlilik ve üretkenlikte de beslenme önemli rol oynar.Yeterli ve dengeli beslenme; vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin her birinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır...
Beslenme ve diyet denince; hemen aklımıza kilo verme, kilo alma, hastalıklarda beslenme gelir. Ama bunlardan daha önemli olan yeterli ve dengeli beslenmeye çalışmaktır.Ki zaten böyle bir günlük beslenmesi olan kişinin bu tür sorunları da olmayacaktır.
Yaşam için gerekli besin öğeleri:Besinlerin bileşiminde değişik miktarda 'besin öğesi' dediğimiz kimyasal moleküller bulunmaktadır.İnsanın büyüme, gelişme ve sağlıklı olarak yaşamını sürdürebilmesi için gereksinimi olan besin öğelerini 6 grupta toplayabiliriz. 1- Karbonhidratlar :( Un ve unlu gıdalarla ve tahıllar.)Vücuda enerji veren besin öğelerinden biridir. Vücudun harcadığı enerjinin büyük bir bölümünü sağlarlar. Beyin dokusu enerji için genellikle karbonhidratları kullanır. Ağır fiziksel hareketler için karbonhidratların daha elverişli enerji kaynağı olduğu bilinmektedir. Proteinlerin enerji olarak kullanılmasını önleyerek proteine olan gereksinimi azaltırlar.(kas yıkımını önler) Normal olarak günlük alınan enerjinin % 50-60'i karbonhidratlardan gelmelidir. Diyetimizde günlük en az 100-125g karbonhidrat bulunmalıdır. Buda 400-500 kalorilik enerji verir.
2- Vitaminler (Sebze ve meyveler)Normal büyüme ve yaşamın sürdürebilmesi için gerekli olan yiyecekler de doğal olarak bulunan organik bileşiklerdir.Vitaminlerin büyüme ve sağlıklı nesillerin oluşmasına , sinir ve sindirim sistemlerinin normal çalışması , besin öğelerinin elverişli kullanılması ve vücut direncine yardım gibi görevleri vardır. Vitaminlerin yetersiz alınımında vücut çalışmasında bozukluk ortaya çıkar.B grubu ve C vitaminleri suda eriyen vitaminler olduğundan, vücudun ihtiyacından fazla alınması durumunda idrar yoluyla atılırlar. Yağda eriyen vitaminler A, D, E, K'dir. Vücuda fazla alındığında, vücutta depo edilerek zararlı etki gösterebilirler.
3- Proteinler:(Et, balık, tavuk, yumurta ,süt, yoğurt, peynir, kuru baklagiller.)Proteinler kas ve diğer yumuşak dokular ile enzimlerin temel yapıtaşlarıdır. Büyüme ve gelişme, doku yapımı ve onarımı , enfeksiyonlara karşı savaşan bağışıklık hücrelerinin oluşumunda, kan proteini olan hemoglobin ile vücut çalışmasında görev alan enzimler ve hormonların yapımı en başlıca görevleridir. Proteinler enerji sağlamaktadır fakat bu onların temel görevi değildir.Amino asitler proteinlerin yapıtaşlarıdır. Kimyasal olarak proteinler, 22 amino asidin çeşitli kombinasyonlarda bir araya gelmesinden oluşurlar. 10 tane amino asidi vücudumuz yapamaz. Bu amino asitlere ' esansiyel amino asitler ' denir ve mutlaka gıdalarla alınmalıdır
4- YağlarYağlar en çok enerji veren besin öğesidir.Elzem yağ asidi ve yağda eriyen vitaminler vücuda yağ ile alınır. Deri altı yağ tabakası vücut ısısının kaybını önler. Yağ, organları çevreleyerek dış etkenlerden korur, midenin boşalmasını geciktirir.Hayvansal yiyeceklere dayalı diyetlerin yağ oranı, tahıla dayalı diyetlerden yüksektir. Vücuda alınan yağın genellikle yarısı yiyeceklerin bileşimindedir ve görünmez. Günlük alınan enerjinin % 30'u yağlardan gelmelidir.
5-MinerallerVücutta yapılamayan ve beslenme yolu ile dışardan alınması gerekli öğelerdir. Vücudun sağlıklı olarak büyümesi ve yaşamını sürdürmesi için elzem olduğu bilinen minerallerin başında kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, klor, magnezyum, manganez, kükürt, demir, bakır, iyot, çinko, flor gelmektedir. Kobalt, krom, selenyum, molibden, silikon gibi minerallerinde vücudun çalışması için gereklidir.Bütün minerallerin vücutta farklı etkileri olmasına karşın, genel olarak kemik gelişimi, büyüme, kas kasılması, kan yapımı, sinir iletimi ve su dengesinin sağlanması gibi önemli görevler üstlenirler.
6-SuVücuda enerji vermediği, içinde bazı mineraller dışında besin öğesi bulunmadığı halde, su içmeden 3 gün kadar yaşayabiliriz. Su, yediğimiz gıdalardaki besin öğelerinin çözünüp sindirilmesi ve emilmesi, vücut sıcaklığının ayarlanması ve vücuttan atık maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar. Yeterince su içilmediği zaman kalsiyum gibi bazı mineraller böbreklerde çökerek böbrek taşına neden olabilir. Sağlık açısından yetişkin bir insanın günde 8-10 bardak su içmesi gereklidir.
Beslenme Eyleminin Temel İlkeleri:Yeterli beslenme; kişinin yaşamını sürdürmesi için yeteri kadar besini almasını ifade eder ama gerekenden az alırsa yetersiz beslenme olur, ihtiyacından fazla alması halinde ise alınan fazla besinler yağa dönüşerek depolanır ve şişmanlık olur. Demek ki sadece yeterli beslenmek yetmiyor.Yeterli beslenirken, dengeli beslenmemiz de gerekiyor .
Dengeli beslenmek; vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi tek bir besinden değil, vücudun büyümesi,yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin öğelerinin her birinden yeter miktarda alarak mümkündür.Bunun içinde 5 ana başlık altında toplanan her bir besin grubundan;-Et grubu,-Süt grubu ,-Tahıl grubu,-Sebze ve meyveler-Az ölçüde yağ ve şeker
Bir gün için, önerilen miktarlar kadar alınmalıdır.Sağlıklı bir yetişkin için yeterli ve dengeli beslenme doğru bir beslenme şeklidir.Ama;-kişi egzersiz yapıyorsa-sağlık problemi varsa-aldığı bir ilacın besinle etkileşimi varsayeterli ve dengeli beslenmesi, onun doğru beslendiğini göstermez.
Doğru beslenme;İçinde bulunduğumuz özel durumlarla, yeterli ve dengeli beslenmenizin bir bütün haline gelmesidir.Bunun yanında; günlük ihtiyacınız olan tüm besin çeşitlerini yeterli ve dengeli miktarda tüketiyor olabiliriz, ama bunları öğünlere bölmeyip tek bir öğün veya 2 öğüne sığdırarak yapıyorsak; o zaman doğru değil yanlış besleniyoruz demektir.Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenme kuralları çerçevesinde kendimize en uygun ve doğru beslenmeyi vücudunuzu ve kendimizi tanıyarak bu konudaki uzmanlara danışarak oluşturabiliriz.
site:www.hospitalium.com